Nöbetçi Eczaneler
Sevgili okuyucularımız bu hafta çok sorulan bir konuya açıklık
getirdikten sonra, resmi tatil olan bayram günlerinde işe gelmeyen
işçinin ücret durumunu ele almak istiyorum.
BAĞ-KUR’a tabi sigortalı olması gerekirken SSK’lı olarak bildirildiği
tespit edilen kişilerin SSK statüsünden bildirilen hizmetleri iptal
edilerek BAĞ-KUR kapsamında tescil ve prim tahakkuk işlemleri
yapılmaktadır.
Hizmet çakışması olarak adlandırılan bu uygulama genelde;
Kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden kendilerini SSK
statüsünden bildiren kişilere,
1/3/2011 tarihinden önceki sürelerde BAĞ-KUR kapsamındaki faaliyeti
devam ederken SSK statüsünden hizmet bildirilmeye başlanılan kişilere
yönelik olarak yürütülmektedir.
Emekli aylığının bağlanmasından önce ya da hizmet birleştirme
başvuruları sırasında tespit edilen bu durum nedeniyle öncelikle
çakışmanın olduğu dönemlerde SSK statüsünden bildirilen hizmetler
iptal edilmekte, ardından SSK statüsünden ödenen primlerin sigortalı
hissesine isabet eden kısmı BAĞ-KUR borçlarına doğrudan; işveren
hissesine isabet eden kısmı ise işverenin muvafakat vermesi kaydıyla
aktarılmaktadır.
Prim aktarım işlemine işverence muvafakat verilmesi halinde ödenen
primler genel olarak BAĞ-KUR kapsamındaki prim borçlarını
karşıladığından hizmet çakışmasının olduğu dönemler için sigortalıya
BAĞ-KUR prim borcu çıkmamaktadır. Muvafakat verilmediği durumlarda ise
ya prim borçları ödenmediği için bu süreler emekli aylığının hesabında
dikkate alınmamakta ya da prim gün sayısı emeklilik için aranılan gün
sayısını karşılamadığı takdirde sigortalının bu süreler için ihya
başvurusunda bulunarak tebliğ edilecek prim borcunu üç ay içinde
ödemesi gerekmektedir.
İşveren muvafakat vermez ise primler faiz uygulanmaksızın iade ediliyor.
Prim aktarımına işverence muvafakat verilmemesi halinde, işverene iade
edilecek tutar kanuni faiz hesaplanmaksızın iade edilmektedir. Başka
bir ifadeyle 1999/Ocak ayında SSK statüsünde ödenen primlerin işveren
hissesinin 100 TL olduğu düşünüldüğünde işveren tarafından aktarıma
muvafakat verilmeyip 2024 yılında iade talebinde bulunulduğunda,
herhangi bir faiz hesaplanmaksızın 100 TL tutarında iade
yapılmaktadır.
İşverence muvafakat verilmemesi nedeniyle kalan BAĞ-KUR borçlarının
sigortalı tarafından ödenecek olması halinde ise sigortalının ihya
başvurusunda bulunduğu tarihte geçerli olan brüt asgari ücret ila
asgari ücretin 7,5 katı arasında beyan edeceğin kazancın % 34,5’i
üzerinden hesaplanacak borcu ödemesi gerekiyor.
Örneğin, prim aktarımına işverence muvafakat verilmemesi nedeniyle on
aylık (300 gün) BAĞ-KUR prim borcu ortaya çıktığı ve sigortalının 2024
yılında brüt asgari ücret (667,50 TL) üzerinden ihya başvurusunda
bulunulduğu düşünüldüğünde on aylık süre için,
300 X 667,50 X % 34,5 = 69.086,25 TL ödenmesi gerekecektir.
Hizmet çakışmasının birkaç yıl olduğu durumlarda ise işverene iade
edilecek tutar kayda değer bir rakam olmasa da sigortalının ödemesi
gereken tutar çok daha ciddi rakamlara erişebilecektir.
Bu bakımdan hizmet çakışması sonrasında işverenlerce prim iadesi talep
etmek yerine, bir dilekçe ve eki muvafakatnameyle çalışanın BAĞ-KUR
borçlarına aktarılmasını talep edilmesinin sigortalıyı ciddi bir prim
borcundan kurtaracağının göz önünde bulundurulmasında yarar
bulunmaktadır.
Bu hafta son olarak Mayıs gün işe gelmeyen bir işçimizin sorusuna
açıklık getirmek istiyorum.
BAYRAM GÜNÜ İŞE GELMEYEN İŞÇİ DEVAMSIZLIK YAPMIŞ SAYILIR MI?
Soru şöyle : ‘1 Mayıs günü işe gelmedim diye savunmam isteniyor.
Yapılan işlem doğru mudur, doğruysa işe gelmediğim için yevmiyem
kesilir mi? Can F.’
4857 sayılı İş Kanunu’nun 44. maddesine göre ulusal bayram ve genel
tatil günlerinde işçinin çalışıp çalışmayacağı toplu iş sözleşmesi
veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılabilir. Sözleşmelerde hüküm
bulunmaması hâlinde işçinin bayram günü çalıştırılabilmesi için
onayının alınması şarttır.
Bu düzenlemeler çerçevesinde, bireysel iş sözleşmesinde veya toplu iş
sözleşmesinde işçinin ulusal bayram ve genel tatil günü kabul edilen
günlerde çalışmayı kabul ettiğine dair bir hüküm varsa veya bu
günlerde çalışacağına yönelik işçinin onayı alınmış ise işveren
işçisini söz konusu günlerde çalıştırabilir.
Haliyle devamsızlık yapılan günler ulusal bayram ve genel tatil kabul
edilen günlere rastlasa da eğer ki sözleşmede bu günlerde
çalışılacağına dair bir hüküm varsa veya işçinin onayı bulunuyorsa işe
gelmeyen işçinin sözleme kurallarına veya verdiği onaya riayet
etmemesi nedeniyle devamsızlık yaptığı kabul edilmektedir.
Bu durumda da işçiden devamsızlığının haklı bir nedene dayanıp
dayanmadığı hususunda işverenliğince savunmasının alınması
gerektiğinden, okurumuz Can beyden fazla çalışma onayı bulunuyorsa işe
gelmediği gün bayram günü bile olsa savunmasının alınmasında herhangi
bir yanlışlık bulunmamaktadır.
Hal böyle olmakla birlikte bundan sonraki süreçte ulusal bayram ve
genel tatil günlerinde çalışma yapmak istemeyen işçinin otuz gün
öncesinden işverene yazılı olarak bildirimde bulunmak kaydıyla çalışma
onayını geri alması da mümkündür.
1 Mayıstaki yevmiyenin kesilip kesilmeyeceği noktasına geldiğimizde,
İşçiye ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmazsa, bir iş
karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak, tatil yapmayarak
çalışırsa, çalıştığı her gün için ayrıca bir günlük ücret ödenir.
Dolayısıyla çalışma onayı olmasına rağmen mazeretsiz devamsızlık yapan
işçinin gelmediği gün devamsızlık yaptığı kabul edilse de bayram günü
ücretinin kesinti yapılmaksızın tam olarak ödenmesi gerekir.
Sevgili okuyucularımız, Aksaray da ki emeklilik ofisimizde
yurtdışında çalışan vatandaşlarımızın bu süreleri borçlanma ve
emeklilik konularında yardımcı olunmaktadır. Gelecek hafta yeni konularda buluşmak üzere hoşça kalın
