Nöbetçi Eczaneler
Özel İnova Hastanesi Kardiyoloji Uzm. Dr. Zakir Karadağ: Aort yırtılmasını kaleme aldı
Çok ciddi ölümcül bir durumndur
Aksaray Özel İnova Hastanesi Kardiyoloji Bölümü Uzm.Dr. Zakir Karadağ ülke gündemimizde yer alan Aort yırtılması ile ilgili olarak konuyu kaleme aldı.
AORT DİSEKSİYONU (YIRTILMASI)
Aort diseksiyonu (yırtılması), kalpten çıkan ana atardamar olan aortun iç tabakasının yırtılması sonucu kanın damar duvarının katmanları arasında ilerlemesiyle oluşan, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur. Genellikle ani başlangıçlı ve şiddetli belirtilerle ortaya çıkar. Çok ciddi ölümcül bir tıbbı durumdur ve tedavi edilmediğinde kısa sürede ölümle sonuçlanabilir. Sızan kanın akış yönünü engellemesi, hayati organlara giden yolu kesmesi veya daraltması, hayati organlara bası yapması, nadiren de kanın tümden göğüs ve karın boşluğuna dolması ise ani şok ve ölüm olabilir.
AORT NEDİR?
Aort, kalpten çıkarak tüm vücuda oksijenlenmiş kanı taşıyan en büyük arter (atardamar) dır. Kalpten çıkar (2,5-3,7 cm kalınlığında) . Göğüs kafesinde önden arkaya doğru kavis çizer. Diyaframı(karınla göğüs kafesini birbirinden ayıran kas) geçerek karına doğru devam eder. Kalbin beslenmesi için kendi kanı dahil bütün vücudun atardamarları bu ana atardamardan köken alırlar. Çıkan aort, arkus aort ve inen aort olarak üç ana bölümden oluşur. Aort duvarı üç tabakadan oluşur: iç (intima), orta (media) ve dış (adventisya). Diseksiyon, intima tabakasının yırtılması ve kanın media tabakasına sızması ile başlar.
BELİRTİLERİ NELERDİR ?
– Ani başlayan, çok şiddetli, genellikle yırtılır tarzda tanımlanan göğüs veya sırt ağrısı
– Ağrının çene, boyun, sırt, karın veya bacaklara yayılması
– Solukluk, terleme, bayılma, nefes darlığı
– İki kol arasında belirgin tansiyon farkı olması
– Konuşma bozukluğu, felç, görme kaybı gibi nörolojik belirtiler
DISSEKSİYONUN TİPLERİ
– Stanford Tip A: Yırtık çıkan aortu (kalbe en yakın kısmı) içerir. Acil cerrahi gerektirir.
– Stanford Tip B: Yırtık inen aortta başlar. Tıbbi tedavi ön plandadır, ancak komplikasyon varsa girişim gerekebilir.
RiSK FAKTÖRLERİ
– Daha önceden bilinen aort anevrizması(genişlemesl) olması
– Uzun süredir kontrolsüz yüksek tansiyon
– Marfan, Ehlers-Danlos sendromları gibi bağ dokusu hastalıkları
– Bikuspid aort kapağı
– Ailede aort diseksiyonu veya anevrizması öyküsü
– Erkek cinsiyet, 60 yaş üstü bireyler
– Sigara kullanımı, kokain gibi madde kullanımı
– Ani, yoğun fiziksel efor veya stres
TANI NASIL KONULUR?
– Düz akciğer grafisi: Basit, her hastenede ulaşılabilir. Tanıda yardımcı olur.
– Trans torasik eko :Kalp ekosuyla aortun bir kısmı görülebilir. Kalp fonksiyonları ve sızan kanın kalbin zarına birikip birikmediği , kapak fonksiyonları görülebilir.
– Transözofageal Ekokardiyografi (TEE): Endoskopik işlemle yemek borusundan bir tüple kalbin ekosu.Acil tanıda kullanılabilir.Şuuru açık , nispeten stabil hastalarda uygulanabilir.
– BT Anjiyografi: En hızlı ve güvenilir tanı yöntemidir. Aorttaki yırtığı ve yayılımı gösterir. Kontrast verilmesi gerekir.Radyasyon içerir.
– MR Anjiyografi: Radyasyon içermeyen detaylı bir görüntüleme yöntemidir, acil olmayan durumlar için uygundur.
TEDAVİ YAKLAŞIMLARI
– Tip A disseksiyon:Acil cerrahi gerektirir. Ameliyatla yırtik kısım onarılır veya sentetik(yapay) damar ile değiştirilir.
– Tip B disseksiyon:Stabil vakalarda tansiyon ve kalp hızı ilaçlarla kontrol altına alınır. Komplikasyon gelişirse stent-yapay damar· uygulaması yapılabilir.
– İlaç Tedavisi: Beta blokerler ve vasodilatörlerle tansiyon ve kalp hızı düşürülür.
KORUNMA YOLLARI
– Yüksek tansiyonun düzenli takibi ve kontrolü
– Sağlıklı beslenme, tuz kısıtlaması, egzersiz alışkanlığı
– Sigara ve diğer zararlı alışkanlıklardan uzak durma
– Aile öyküsü varsa kardiyoloji takibi
– Ani göğüs veya sırt aArlsının ciddiye alınması
Aort disseksiyonu her yaşta ortaya çıkabilse de, genellikle ileri yaş grubunda ve risk faktörleri olan bireylerde görülür. Bu konuda bilinçli olmak, erken müdahaleyi ve hayat kurtarıcı tedaviyi mümkün kılar. Erken tanı ve tedavi hayat kurtarır.
*Haber Merkezi