İki Kavram

..

Köşemde bu hafta İslami iki kavramı ve bu kavramların nederece değerli olduğunu ve özelinde ifade edilmek istenilen çıkarımların birikisini açıklamayı istedim.

Toplumumuzda bu iki kavramın tam olarak bilinmediğinidüşünüyorum. Bu kavramlar bilinmediği için Rabbimizin “El-Mütekebbir” ismi veKur’an’daki bazı hükümleri anlamama veya kabullenememeye varan tavır ve hallerinortaya çıktığını düşünüyorum.

Bu küçük açıklamayı yaptıktan sonra konumuza geçelim.

İslami iki kavram: zati ve arızi

Zati: Bir şeyin ezeli ve ebedi olarak aynı hal üzerebulunmasıdır. Yani; Rabbil alemine ait bütün isim, sıfat ve hallerin Zatına aitolması, Zatından kaynaklanması, sonradan verilmiş olmaması, başlangıcı vebitişinin bulunmaması ve o hali bozmaya hiçbir gücün yetmemesidir.

Arızi: Bir şeyin başlangıç ve sonunun bulunma ve Ezelibir Zat tarafından var edilmeye muhtaç olma halidir. Mülk ve melekut alemininher üyesinin, her özelliğinin, her güzelliğinin, bütün vasıflarının, Rabbilalemin tarafından onlara verilmiş ve takılmış olmasıdır.   

Allah vesıfatlarından başka her şey arizidir. Yani yoktan ve hiçten varlık alemineçıkarılmışlardır.

Hemen örneklere geçelim.

Kadir ismi ve Kudret sıfatı Cenab-ı Hakk’ın zati halidir.Yaratılmışlar üzerindeki bütün kudret sıfatları Rabbil alemin tarafındanverilmiş ve verilmeye devam etmektedir.

Alim ismi ve İlim sıfatı Cenab-ı Hakk’ın zati halidir.Mahlukata ait bütün bilmekler Rabbil alemin tarafından verilmiş arızihallerdir.

Cemal ismi ve güzellik sıfatı Cenab-ı Hakk’ın zatihalidir. Kainatta görülen ve gözlenen her güzellik arızidir ve Allah’tangelmektedir.

Rabbimize ait bütün isim, sıfat ve halleri bu şekildesıraladığımızda insanın elinde hiçbir şeyin olmadığı ve bütün hallerin Cenab-ıAllah’a ait olduğu, mahlukatın O’nun vermesiyle vücuda geldiği görülür.

Konu bu çerçevede incelendiğinde insanın kibirleneceğihiçbir özelliğinin olmadığı, bütün güzel vasıfların Rabbimiz tarafındantakıldığı ve mahlukatın bu güzellikleri sergilediği ve en önemlisi El-Mütekebbirismi ve büyüklük sıfatının Cenab-ı Hakk’ın zati hali olduğu ve insanınbüyüklenmeye hiçbir vecihle hakkı olmadığı görülür.

Hürmetle.