geçen günlerde eskil ilçesinde yıldırım düşmesineticesinde iki kuzenden 21 yaşındaki erkan dalgalı olay yerinde yaşamınıyitirirken sedat dalgalı da yaralı olarak kurtulmuştu. bu yaşanan üzücü olayneticesinde yıldırımla ilgili akla gelen soruları aksaray İl afet ve acil durummüdürlüğü’nden konuya ilişkin açıklama yapıldı.
yapılan açıklamada ; “yıldırım, bulut ile yer arasındameydana gelen yüksek gerilimli bir elektrik boşalmasıdır. yıldırımın meydanagelebilmesi için bulut ve yerin farklı elektrik yüklerine sahip olması vebelirli bir potansiyel farka erişmesi gerekmektedir. genellikle bulutun yereyakın olan bölümleri negatif, yer ise pozitif yüklü elektriğe sahiptir. bazıkoşullarda bunun tersi de olabilir. bulutla yer arasındaki potansiyel farkıartarak belirli bir değere eriştiğinde, hava iletken olmamasına rağmen havaiçerisinde iletken bir kanal oluşur ve elektriksel boşalma başlar, yaniyıldırım meydana gelir. yıldırım olayı, her ne kadar yıldırım düşmesi olarak bilinsede bulut ile yer arasındaki negatif ve pozitif elektrik yüklerininpozisyonlarına göre bazen buluttan yere doğru, bazen de yerden buluta doğruolmaktadır.
yıldırım, sadece dikeygelişmeli bulut olan kümülonimbus (cb) bulutunun varlığında oluşabilir. normalbir vatandaş için cb bulutunu tespit etmek zor olabilir, ancak sağanak yağış,şimşek ve gök gürültüsünün olması, cb bulutunun varlığını gösterir.
yıldırım olayında ortayaçıkan enerji yaklaşık 1010joule kadar olup bu enerji saniyenin milyonda birizarfında geçtiği hava sütununun sıcaklığını 15000 °c’ye kadar ısıtabilir. İşteyıldırımın yakıcı ve yıkıcı etkisi açığa çıkan bu enerjinin sonucudur. birinsana yıldırım çarpma olasılığı 600 binde birdir. yıldırım çarpmış birkazazedeye dokunmak tehlikeli değildir. dokunulduğu zaman çarpılma tehlikesiyoktur.
yıldırımdan nasılkorunmalı?
yıldırım oluşmasındameteorolojik şartların yanı sıra yer yüzeyinin durumu da çok önemlidir. yüksekbinalar, ağaçlar ve metalik eşyalar gibi iyonlaştırıcı malzemeler yıldırımoluşumu için uygun koşullar hazırlarlar. can ve mal kaybını en aza indirebilmekiçin aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınmalıdır:
yüksek bina ve yapılarda(minare gibi) paratoner (yıldırımsavar) kullanılmalı.
yıldırım riski olanhavalarda ağaç, bayrak ve telefon direkleri gibi yüksek objelerden uzakdurulmalı.
metalik eşyalardan uzakdurulmalı ancak otomobillerin lastikleri yalıtkan olduğu için otomobil içlerigüvenli yerlerdir.
-açık arazide iseniz yereçömelerek oturun, kesinlikle yere yatmayın.
-su üzerinde iseniz derhalkaraya çıkmaya çalışın.
-Şemsiye gibi sivri metaliçeren eşyaları kullanmayın.
-açık arazide gruplarhalinde durulmamalı.
-elektrikli eşyaları fişlerinden çekin” denildi.
haber vedat t.