Nöbetçi Eczaneler
aksaray, niğde ve ankara illerinden geçen 200 km uzunluğundaki tuz gölü fay hattı aksaray afet ve acil durum müdürlüğü (afad) tarafından takip ediliyor. konya’da meydana gelen depremle ilgili bilgi veren aksaray İl afad müdürü türkmen konya’da artçı depremler yaşanabilir.
aksaray İl afad müdürü jeofizik mühendisi cezmi türkmen; bir gerçeğimiz var. aksaray’dan tuz gölü fay hattı geçiyor. bizim tuz gölü diye bir fay hattımız var. bu tuz gölü fay hattı diri bir hat, enerji üreten bir fay hattı. daha önceki dönemlerde de elmalı köyünün oralarda maden teknik arama enstitüsü genel müdürlüğün açmış olduğu dirençle yapılan çalışma ile tuz gölü fay hattı üzerinde de daha önceden 5,5 üzerinden depremler olduğunu tespit ettik dedi.
aksaray, niğde ve ankara illerinden geçen 200 km uzunluğundaki tuz gölü fay hattının canlı bir fay hattı olduğuna dikkat çekerek her an deprem olabilir riski nasıl azaltabiliriz, can ve mal kaybını nasıl azaltabiliriz ona yoğunlaşmamız lazım dedi.
aksaray İl afad müdürü jeofizik mühendisi cezmi türkmen yaptığı açıklamada; bir gerçeğimiz var. aksaray’dan tuz gölü fay hattı geçiyor. bizim tuz gölü diye bir fay hattımız var. bu tuz gölü fay hattı diri bir hat, enerji üreten bir fay hat. daha önceki dönemlerde de elmalı köyünün oralarda maden teknik arama enstitüsü genel müdürlüğün açmış olduğu dirençle yapılan çalışma ile tuz gölü fay hattı üzerinde de daha önceden 5,5 üzerinden depremler olduğunu tespit ettiler zaten maden teknik arama enstitüsü, diri bir hattın olduğunu biliyoruz. uzunluğunun 200 km civarında olduğunu biliyoruz. İlimizdeki yerleşim birimlerinden geçtiğini biliyoruz. bu tabi ilimiz için iyi değil, dolayısıyla tuz gölü fay hattı uzunluğu bakımından ve özelliği bakımından tehlikeli bir hat. periyodu yüksek olsa da enerji üretebilecek potansiyelde şu anda geçmişte enerji üretmiş deprem meydana gelmiş. günümüzde de enerji üretecek ilerde de önümüzdeki günlerde de enerji üretmeye devam edecek.
depremlerin oluşmasını engelleyebileceğimiz ne teknolojimiz var. ne bir sistem var. dolayısıyla bizim tuz gölü fay hattı ile çalışmalarımız o yönde zaten, bizim aslında tuz gölü fay hattının üretmiş olduğu enerjinin depremin işte büyüklüğü ne kadardır? etkisi ne olur filan konuları zaten biz çalışıyoruz. kurum olarak 2017 yılından itibaren çalışıyoruz. projelerimiz var. projelerimizi tamamladık raporlarımızı düzenledik. tuz gölü fay hattı ile ilgili maden teknik arama enstitüsünün incelemeleri var. Üniversitelerimizin incelemeleri var. bizim de projelerimiz var. bunların hepsini birleştirip raporlaşma yaptık zaten, bitirdik şu an tuz gölü fay hattı ile ilgili köleleştik bütün özellikleri biliyoruz. Üretebileceği bütün enerji potansiyelini biliyoruz. etki alanını biliyoruz.
İlimizde tuz gölü fay hattının enerji boşaltması deprem olması durumunda ne kadarlık bir zarar vereceğini similer edebiliyoruz. kaç binamızın yıkılacağını biliyoruz. bunlara zaten çalışılıyoruz. bunlar teknik konular ama bizim yoğunlaşmamız gereken aslında tuz gölü fay hattının işte ne kadarlık büyüklükte bir enerjinin boşaltacağı filan olmamalıdır. biz burada buna karşı ne önlem alabiliriz, riski nasıl azaltabiliriz. can ve mal kaybını nasıl azaltabiliriz ona yoğunlaşmamız lazım. dolayısıyla biz ocak ayında başladığımız ve türkiye genelinde yapılan ilimizin risk azaltma planını biz bitirdik zaten onda önlemlerimiz ve eylemlerimiz var. eylem planlarımız var. onları belirledik. biz depremin yıkıcı etkilerini en aza indirmek için can ve mal kaybını en aza indirmek için, maddi zararımızı en aza indirmek için ilimizde bireysel anlamda hazır olmalıyız. aile olarak hazır olmalıyız. kurumsal anlamda hazır olmalıyız ve il olarak hazır olmalıyız.
dolayısıyla biz bu tür çalışmalara yoğunlaştık 2022 yılında da zaten bu çalışmalara çok ağırlık vereceğiz. risk azaltma planını hayata geçireceğiz. bizim risk azaltma çalışmalarımız insan kaybını önleyecek maddi kayıpları önleyecek, bina kayıplarımızı önleyecek.
tuz gölü fay hattı 6 büyüklüğünde bir deprem üretebiliyor. fakat aksaray fay hattının sekmenleri var. altı tane sekmendi var. bazı sekmenleri bayağı tehlikeli onla ilgili bizim ölçümlerimiz oldu. biz belirledik yani, belli bir şeye ulaştık fakat onu burada söylememiz uygun olmaz. daha netleşmedi çünkü raporlaşma bitmedi çünkü projeyi bitiremedik onla ilgili zaten bir kongre yaparak onu açıklayacağız zaten, ama şunu söyleyebilirim ki tuz gölü fay hattı diri bir hat. yani enerji üretiyor şuanda ve zamanı geldiğinde de bu enerjiyi boşaltacak. yani deprem olacak. biz buna hazır olmalıyız.
tuz gölü havzası içinde bulunan türkiye’nin en büyük doğalgaz depolama merkezi depremden etkilenir mi?
doğalgaz depolama hattında büyük bir zarar olacağını düşünmüyoruz. Çünkü orada meydana getirilen ve oluşturulan kaşlık boşluklara depolanıyor şuanda ve sıvı olarak depolanıyor. dolayısıyla havasız bir ortam yani bazı çevrelerde depremden dolayı yangın gelir falan filan gibi şeyler var. görüşler var ama bunun doğru olduğunu düşünmüyoruz. biz çünkü havası bir ortamda depolanıyor. karşılık boşluklar yerin altında ne kadar metre olduğunu bilmiyorum. ama o bölgeden bir fay hattımız geçmiyor. oraya zarar vermesi için bir fay hattının geçmesi lazım fay hattı geçtiği zaman, buradaki kırılma karışık boşlukları etkileyebilir ama bizim o bölgede fay hattımız yok. dolayısıyla depolama tesisimize zarar vermez.
konya’da meydana gelen deprem tuz gölü havzasında bulunan fay hattından dolayı mıdır?
aksaray İl afad müdürü jeofizik mühendisi cezmi türkmen; konya’da meydana gelen depremin tuz gölü fay hattı ile bir ilgisi yok. konya’daki depremin oradaki sınırları içerisinde mevcut galiba bağımsız fay hattında oluşan bir deprem. bir kere bütün vatandaşlarımızın şunu bilmesi gerekir. fay hattı olmayan yerde deprem olmaz. yani depremin olması için mutlaka bir fay hattının olması lazım. Özelliği öneli değil yatay atımlı olabilir dikey atımlı olabilir. deformasyon fay hattı olabilir. hiç önemli değil, özelliği önemli değil. bütün özellikleri olan fay hatları deprem üretebilir. enerji biriktirir ve enerjiyi boşaltır ve depreme neden olabilir. fakat bazı fay hatları enerji birikimlerini çok kısa sürede biriktirir. yani periyodları kısadır. bazı fay hatlarının enerji biriktirmesi uzundur. mesela erzincan’dan geçen kuzey anadolu fay hattı erzincan bölgesindeki sekment ve bölümlerde her 30-32 yılda bir enerji üretiyor. ama bizim tuz gölü fay hattı 5000-5500 yılda bir enerji üretebilir yani büyük bir deprem tuz gölü fay hattında 5000-5500 yılda bir olur. zaten maden teknik arama enstitüsünün yapmış olduğu araştırmada da bunu teyit ediyor zaten. mutlaka konya depreminde de bir fay hattında olmuştur. oldu orada bir fay var. ama bu fayın diri bir fay hattı maden teknik aramanın diri fay hattı haritasında işlenmiş mi işlenmemiş mi? onu bilmiyoruz orada akşehir fay hattı var. faytonu var onun üzerinde olabilir veya daha önce belirlenmemiş örtülü fay olabilir. onun üzerinde olabilir. yada hiç inceleme yapılmamış bir yeni bir fay hattında olabilir. tabi onu konya’da bilim alanlarımız alanda inceleme yaparak bunu açığa çıkaracaktır. netleştirecektir ama bu süreç alır. o konuda net bir şey söylemek doğru olmaz. Çünkü teknik olarak bir bilgimiz yok o bölge ile ilgili kendi ilimize yoğunlaşmış durumdayız. ama şunu söyleyebilirim oradaki fay hattı ile bizim tuz gölü fay hattı arasında bir bağlantı yok.
konya’daki depremin artçı şokları olabilir mi?
tabi ki her depremden sonra fay hattının ne özelliği olursa olsun hiç önemli değil depremden sonra oturmalar başlar. oturmalar artçı sarsıntılar başlatır. fay hattının uzunluğuna göre, boşaltmış olduğu enerji birimine göre artçı sarsıntılar olur. bugünde 30 tanede olabilir 100 ila 120 kadar çıkabilir. bu artçı sarsıntılar ama şunu söyleyeyim hiçbiri artçı sarsıntılar ana depremi geçmez. ana depremin büyüklüğünü geçmez. Şuan konya’daki risk artçı sarsıntılardır. o riskte şu şekilde ana depremin vermiş olduğu yapısal hasarları artçı sarsıntılar daha da artırabilir. hasar aldığı için binanın taşıma kuvvetini taşıyıcıları belki zarar aldıysa artçı sarsıntılar onları yıkabilir. ama o bölgenin mutlak incelenmesi gerekir diye konuştu.
haber: yaşar karatay