Satınalma gücü paritesi (SGP) ayrıntılı olarak tanımlanmış standart bir mal ve hizmet sepetinin farklı ülkelerdeki fiyat oranı olarak tanımlanıyor. Böylelikle ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıkları giderilmekte ve uluslararası anlamda gerçek fiyat ve hacim karşılaştırmaları yapılabiliyor.
Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından açıklanan SGP’ye göre, kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) endeksi 2024 yılı geçici sonuçlarına göre 27 Avrupa Birliği (AB) ülkesi ortalaması 100 iken, bu değer Türkiye için 71 oldu ve AB ortalamasının %29 altında kaldığı ortaya koyuldu.
Karşılaştırmalara bakıldığında, 27 AB üyesi ülke, 3 Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ülkesi (İsviçre, İzlanda ve Norveç), 5 aday ülke (Türkiye, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Arnavutluk) ve 1 potansiyel aday ülke (Bosna-Hersek) oldu.
Karşılaştırmalarda yer alan 36 ülke arasında ise SGP’ye göre kişi başına GSYH endeksi en yüksek ülke 242 ile Lüksemburg olurken en düşük ülke ise 35 ile Bosna-Hersek olduğu görüldü. Kişi başına GSYH endeksinde Lüksemburg AB ortalamasının %142 üzerinde, Bosna-Hersek ise %65 altında değerine sahip oldu.
Ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla temel alınırken, tüketicilerin göreli refah düzeylerinin karşılaştırılmasında kişi başına fiili bireysel tüketim endeksleri daha uygun bir gösterge olarak kabul ediliyor. Fiili bireysel tüketim, tüketicilerin satın aldığı mal ve hizmetlere ek olarak devlet veya kâr amacı olmayan kuruluşlar tarafından sağlanan (eğitim, sağlık vb.) hizmetleri de kapsıyor.
Kişi başına fiili bireysel tüketim düzeyi 27 Avrupa Birliği ülkesi ortalaması 100 iken, Türkiye için 80 oldu ve AB ortalamasının %20 altında kaldığı görüldü. Karşılaştırmalarda yer alan 36 ülke arasında kişi başına fiili bireysel tüketim değeri en yüksek ülke 141 ile Lüksemburg olurken, en düşük ülkeler ise 41 ile Arnavutluk ve Bosna-Hersek olduğu görüldü.
Fiyat düzeyi endeksi, ülkelerin ulusal para birimlerinin karşılaştırmalı olarak döviz kuruna göre alım gücünün göstergesidir. Bir ülkenin fiyat düzeyi endeksi, 100’den büyük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “pahalı”, 100’den küçük ise bu ülke karşılaştırıldığı ülke grubu ortalamasına göre “ucuz” olarak ifade ediliyor.
Türkiye’nin fiili bireysel tüketime ilişkin fiyat düzeyi endeksi, 2024 yılı geçici sonuçlarına göre 47 olduğu görüldü. Bu değer, AB ülkeleri genelinde 100 Euro karşılığı satın alınan aynı mal ve hizmet sepetinin Türkiye’de 47 Euro karşılığı Türk Lirası ile satın alınabileceği ortaya koyuldu.
Haber Merkezi