Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’nın 2024 yılı sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. Araştırmada, 2023 yılı gelir bilgileri dikkate alınarak hanehalkı gelirlerinin eşdeğer fert gelirine dönüştürüldüğü açıklandı. Gelir dağılımındaki adaletin göstergesi olan Gini katsayısı, bir önceki yıla göre azalarak 0,413 seviyesinde hesaplandı. Tüm sosyal transferler hariç tutulduğunda bu oran 0,476 olurken, emekli ve dul-yetim maaşları dahil edilerek hesaplandığında ise 0,423 olarak belirlendi.
Gelir Dağılımında Öne Çıkan Veriler
En yüksek gelir grubunun (%20) toplam gelirden aldığı pay, bir önceki yıla göre 0,6 puan azalarak %48,1’e gerilerken, en düşük gelir grubunun (%20) payı 0,2 puanlık bir artışla %6,3’e yükseldi. Gelir adaletsizliği oranlarından P80/P20, bir önceki yıla göre 0,2 puanlık bir düşüşle 7,7 olarak hesaplandı. Benzer şekilde, P90/P10 oranı da 0,5 puan azalarak 13,3 seviyesinde gerçekleşti.
Yıllık Gelirlerde Artış
2024 yılı yıllık ortalama eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri, Türkiye genelinde 187 bin 728 TL olarak hesaplandı. İstanbul, yıllık 257 bin 891 TL ile en yüksek gelire sahip bölge olurken, Van, Muş, Bitlis ve Hakkari illerini kapsayan TRB2 bölgesi 91 bin 818 TL ile en düşük gelire sahip bölge oldu.
Hanehalkı tiplerine göre gelir dağılımında, en yüksek yıllık ortalama gelir 231 bin 206 TL ile çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarında görüldü. Tek kişilik hanehalkları ise ortalama 223 bin 859 TL gelirle ikinci sırada yer aldı.
Eğitim ve Meslek Gruplarına Göre Gelir Dağılımı
Yükseköğretim mezunları, yıllık ortalama 309 bin 721 TL ile en yüksek iş gelirine sahip grup olurken, lise mezunlarında bu rakam 240 bin 470 TL olarak hesaplandı. İşverenler ise ortalama 804 bin 882 TL ile en yüksek gelir grubunu oluşturdu.
Araştırma sonuçları, gelir dağılımında sosyal transferlerin etkisini de ortaya koydu. Maaş ve ücret gelirleri, toplam gelir içerisinde %48,8 ile en büyük paya sahip olurken, sosyal transferlerin payı %17,8’e yükseldi.
İşgücü Durumunda Değişiklik
2023 yılında işsiz olan bireylerin %40,8’i 2024 yılında iş bulurken, çalışan bireylerin %90,6’sı çalışma hayatına devam etti. İşgücüne dahil olmayan bireylerin %10’u ise işgücüne katıldı.
TÜİK verileri, Türkiye’de gelir eşitsizliğinin azalmaya devam ettiğini ve farklı gelir grupları arasında ekonomik hareketliliğin sürdüğünü ortaya koyuyor. Gelir artış oranlarında bölgesel ve mesleki farklılıklar dikkat çekerken, sosyal transferlerin gelir adaletindeki etkisi de belirgin bir şekilde hissediliyor.
Ağustos Gerçe