İKİ DİN BİR DEĞER

aksaraylı İlahiyatçı yazar dr. mahmut ulu tarafından araştırılan “azİz mamas (Şammas baba) bir evliya mı yoksa bir aziz mİ?” başlıklı konu, bilim dünyasının önemli akademik dergilerinden olan tİmad dergisinde yayımlandı. 

müslümanların Şammas baba olarak bildiği zat, bir aziz mi yoksa evliya mı? nerede ve ne zaman yaşamıştır? pagan roma tarafından neden işkenceye maruz bırakılmıştır? emevilerle bir bağlantısı var mıdır? aksaray’ın mamasın köyü’ne isim olan aziz mamas (Şammas baba) ve tekkesinin geçmişten günümüze tarihî ve sosyal durumu nedir? yakın zamana kadar kabrinde olan kemikleri ne olmuştur? bu ve benzeri pek çok sorunun cevabı bu makalede bulunuyor.

makalesinde “azİz mamas (Şammas baba) bir evliya mı yoksa bir aziz mİ?” konusuna değinen İlahiyatçı yazar ulu; aziz mamas / Şammas baba, müslümanlarca Şammaz baba, pîr Şemmas, pîr Şammaz, pîr Şambaz, Şammas dede gibi aynı ismin çeşitli varyantlarıyla anılırken hristiyanlarca aziz mamas, aziz mammes ve aya mama gibi isimlerle anılmaktadır. her iki din müntesiplerince de kutsiyet atfedilen Şammas baba, rivayetlerin çoğuna göre aksaray’ın gökçe köyü’nde (mamasın) doğmuş ve yaşamıştır. bu gün adı, gökçe olan köyün eski adı olan mamasın’ın, Şammas baba’nın adı olduğu kabul edilen mamas adından mülhem olduğu düşünülmektedir. nakledildiğine göre aziz mamas veya aziz mammes, İsevîliğin yasaklandığı bir dönemde iii. yüzyılda bu günkü gökçe köyü’nde yaşayan çocuk yaşta bir çobandır. kendisine “mamas” isminin verilmesiyle alakalı olarak da elde efsaneden öte bilgi bulunmamaktadır. buna göre putperest romalılar, hz. İsa’ya inananlara acımasızca zulüm etmiştir. rufina ve theodotus isimli genç bir çift de, zulme uğrayanlardandır. rufina ve theodotus, hapse atılmış çeşitli işkenceler görmüşlerdir. bu işkencelere dayanamayan theodotus ölürken o sıralar doğum yapan rufina da kocasının ölümüne dayanamayıp, geride bir bebek bırakarak ölür. bebeği ise ammia isimli, zengin ve soylu bir kadın evlat edinir. Çocuk biraz büyüyüp kelimeleri çıkarmaya başlayınca onu besleyen annesine latince ve yunancada anne anlamına gelen “mamma”  diye seslenir. bunun üzerine ammia, bebeğe mamas adını verir. mamas, roma İmparatorluğu döneminde 12-13 veya 15 yaşlarında bir çocukken İsevîliği benimser ve bu dini yaymaya başlar. bunu öğrenen dönemin pagan hükümdarı, mamas’ı yaptığından vazgeçirmek için ona türlü işkenceler yapar. fakat her seferinde mamas bu işkencelerden mucizevi bir şekilde kurtularak ahalinin gözünde bir kutsallık kazanarak adeta efsaneleşir. bununla birlikte dönemin yöneticileri onun peşini bırakmaz ve takibata devam eder. mamas, kaçarak dağlara sığınır. sığındığı dağlarda geyikler tarafından beslenen aziz mamas, bir süre sonra yakalanır ve türlü işkencelerle öldürülür, gibi bulguların yer aldığı makale ilginç bilgiler ve hatıralar ihtiva eden, bu alanda yapılmış en kapsamlı akademik çalışma özelliği taşıyor.

İlahiyatçı yazar dr. mahmut ulu’nun hazırladığı makale iki din içinde önemli olan bir değeri konu aldığından okurlar tarafından çokça ilgi çekti.

haber: murat uğurlu