Kilisenin ismi, geçmişte yapının samanlık olarak kullanılması ve bu işle ilgilenen kişinin “Bahattin” adını taşımasından kaynaklanıyor. Bugün ise bu yapı, Hristiyan ikonografisinin Anadolu’daki en etkileyici örneklerinden biri olarak kabul ediliyor.
Tarihi ve Mimari Özellikleri
Bahattin Samanlığı Kilisesi, Belisırma Köyü’nün karşı yamacında, Melendiz Irmağı’nın batı kıyısında kayalara oyulmuş bir şekilde yer alıyor. Kilise, tek nefli, tek apsisli ve beşik tonozla örtülü, uzunlamasına dikdörtgen planlı bir yapıya sahip. İç mekân düzeni ve fresk kompozisyonları, erken Bizans sanatının bölgedeki temsil gücünü gözler önüne seriyor.
İncil’den Sahnelere Yer Veren Zengin Freskler
Kilise duvarlarını süsleyen freskler, İsa’nın yaşamını konu alan zengin bir ikonografik siklus içeriyor. 10. yüzyılın ortaları ile 11. yüzyılın ilk yarısına tarihlenen bu resimler, hem teknik hem de içerik bakımından oldukça dikkat çekici.
Apsis kubbesinde tahtta oturan İsa, yanında Başmelek Mikail ve Cebrail ile betimlenirken, madalyonlar içinde Petrus ve Paulus figürleri yer alıyor. Zafer kemerinde İsa ve iki melek sahnelenmiş; kemer içinde ise peygamberlere yer verilmiş.
Fresklerde öne çıkan sahnelerden bazıları şunlar: Meryem’e Müjde, Ziyaret, Su Deneyi, Beytüllâhim’e Yolculuk, Doğum, Üç Müneccimin Tapınması, Yusuf’un Rüyası, Mısır’a Kaçış, Masum Çocukların Öldürülmesi, Zekeriya’nın Öldürülmesi, Elizabeth’in Takibi, İsa’nın Tapınağa Takdimi, Vaftizci Yahya’nın Görevlendirilmesi, Lazarus’un Diriltilmesi, Kudüs’e Giriş, Son Akşam Yemeği, İhanet, İsa’nın Çarmıha Gerilişi, Gömülmesi, Anastasis (İsa’nın cehenneme inişi) ve İki Meryem’e Görünmesi.
Bu sahneler, sadece dini anlatım açısından değil, dönemin sanat anlayışını ve teknik becerilerini yansıtması bakımından da büyük önem taşıyor.
Fatma Altınok