Tarihi ve kültürel değerleriyle ön plana çıkan Aksaray’ın Güzelyurt ilçesinde bulunan Manastır Vadisi, doğal güzelliklerinin yanı sıra dini yapılarıyla da ziyaretçilerini büyülüyor. 5,5 kilometre uzunluğundaki bu etkileyici vadi, Hristiyanlığın Anadolu’daki ilk izlerini taşıyan manastır yaşamına ev sahipliği yapıyor.
Vadide yer alan 28 kilise, 2 yeraltı şehri ve yüzlerce kaya oyma mekân, Kapadokya’nın zengin dini geçmişini gözler önüne seriyor. Kilise Cami, Sivişli Kilise, Koç Kilise, Çömlekçi Kilise, Kalburlu Kilise ve Kömürlü Kilise gibi yapılar vadinin dikkat çeken noktaları arasında. Bununla birlikte ziyarete kapalı çok sayıda şapel ve dini yapı da bölgede bulunuyor.
Roma ve Bizans dönemlerinin izlerini taşıyan vadi, aynı zamanda doğal yapısıyla trekking severler için ideal bir rota sunuyor. Kömürlü Kilise’den başlayan yürüyüş, Sivrihisar Kalesi ve Kızıl Kilise ile devam eden keyifli bir parkura dönüşüyor.
MS 17 yılında Roma topraklarına katılan Kapadokya’da, MS 2. yüzyıldan itibaren Hristiyanlık hızla yayılmış; halk baskılar nedeniyle ibadetlerini gizlice yapmak için kaya oyma mekânlara yönelmiştir. 7. yüzyılda Arap akınlarıyla tampon bölge haline gelen Kapadokya, ikonoklazm döneminde bile dini tasvirleri koruyabilen nadir merkezlerden biri olmuştur.
11.yüzyıl sonlarında bölge Türk hâkimiyetine girerken, Güzelyurt yüzyıllar boyunca Müslüman ve Hristiyanların bir arada yaşadığı bir belde olma özelliğini taşımıştır. Bu kültürel çeşitlilik, bölgenin mimari dokusuna da yansımıştır.
Aziz Gregorius Theologos’un 4. yüzyılda Güzelyurt’u merkez edinmesiyle bölgede ilk manastır hayatı başlamış, bu da vadinin Hristiyanlık tarihindeki önemini pekiştirmiştir.
Manastır Vadisi’nde yer alan kiliselerin plan özellikleri, Kapadokya’da belirlenmiş yedi ana mimari tipolojiden beşini barındırması bakımından da dikkat çekicidir. Bu özelliğiyle vadi, sadece dini değil, mimari araştırmalar açısından da önemli bir kaynak niteliği taşır.
Manastır Vadisi, 1988 yılında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararıyla Kentsel, Doğal ve Arkeolojik Sit Alanı olarak tescillenmiştir. Bu sayede hem doğal güzelliği hem de tarihi yapıları koruma altına alınarak gelecek nesillere aktarılması hedefleniyor.
Aksaray’a yolu düşenlerin mutlaka uğraması gereken Manastır Vadisi, hem doğa tutkunları hem de tarih meraklıları için eşsiz bir keşif rotası sunuyor.
Fatma Altınok