Nöbetçi Eczaneler
Nisan ayında yaşanan don afeti sonrası Aksaray’da hem hububat tarlaları hem de meyve bahçeleri ciddi zarar gördü. Meclis Araştırma Komisyonu’nun raporu, çiftçilerin sesine kulak verdi.
15 Nisan 2025 tarihinde Türkiye genelinde etkili olan zirai don, Aksaray başta olmak üzere İç Anadolu ve Akdeniz bölgelerinde tarımı adeta felç etmişti. Aksaray’da başta hububat ekili alanlar olmak üzere meyve bahçeleri büyük zarar görmüştü. Bazı bölgelerde meyve bulmak neredeyse imkânsız hale gelirken, çiftçiler bayram öncesi ürünlerinin yok olmasıyla derin bir mağduriyet yaşadı.
Aksaray Ziraat Odası Başkanı Emin Koçak öncülüğünde, AK Parti İl başkanı Hamza Aktürk, İL Genel Meclisi Başkanı Latif Ağır, Tarım İl Müdürü Necdet Demir, Aksaray Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ahmet Koçaş, Aksaray Ticaret Borsası Başkanı Hamit Özkök, Aksaray Süt Üreticileri Birliği Başkanı Esat Zengin, Damızlık sığır yetiştiricileri Başkanı Bekir Kayan, Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Başkanı Mahmut Aktürk, Tarsim yetkilisi ve diğer yöneticilerin katılımı ile toplanan şehir yöneticileri ve tarım temsilcileri, üreticilerin zararlarının karşılanması amacıyla istişarelerde bulunmuş, bu sorun Türkiye Büyük Millet Meclisi gündemine taşınmıştı. TBMM bünyesinde kurulan Meclis Araştırma Komisyonu, Aksaray’ın da içinde yer aldığı 13 ili kapsayan saha araştırmasını tamamladı.
13 İL ZİYARET EDİLDİ, RAPOR HAZIRLANDI
Aksaray, Kayseri, Niğde, Mersin, Adana, Hatay, Osmaniye, Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Elâzığ, Nevşehir ve Karaman’da yapılan incelemelerde, çiftçilerin sorunları birinci elden dinlendi. Hazırlanan raporda, zararın boyutunun tahmin edilenden büyük olduğu belirtilerek acil alınması gereken önlemler sıralandı.
KOMİSYONUN ÖNE ÇIKARDIĞI ÖNERİLER ŞÖYLE:
TARSİM yeniden yapılandırılmalı: Ürün bazlı teminat sistemleri geliştirilmeli, kapsam genişletilmeli ve hasar ödemeleri hızlandırılmalı. Sigortalı olmayan üreticilerin sisteme entegrasyonu sağlanmalı.
Tarımsal krediler ertelenmeli: Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerinden kullanılan krediler en az 3 yıl süreyle faizsiz ertelenmeli. Özel bankalardaki borçlar da bu kapsama alınmalı.
Ürün listesi genişletilmeli: Zarar gören ancak ürün skalasında yer almayan cennet hurması, siyah incir, dut ve Isparta gülü gibi ürünler listeye dahil edilmeli.
ÇKS dışı çiftçiye destek: Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı olmayan üreticilere yönelik geçici bir model oluşturularak zararları karşılanmalı.
Tarım işçilerine destek: İş kayıpları nedeniyle işsiz kalan tarım işçileri için çalışma süreleri ve sosyal destekler yeniden düzenlenmeli.
Zirai ilaç ve gübre desteği: Kredi Garanti Fonu (KGF) destekli kredilerle ilaç ve gübre bayilerine finansman desteği sağlanmalı.
İthalat kolaylığı: Üreticilerin yurt dışı pazar bağlantılarını sürdürebilmeleri için meyve-sebze ithalatında kolaylıklar sağlanmalı.
Sulama desteği: Sulama sistemlerinin maliyeti sübvanse edilmeli, ücretlerin en az yarısı devlet tarafından karşılanmalı.
Donla mücadele ekipmanlarına hibe: Duman makineleri, don pervaneleri ve ısıtma sistemleri için %75 hibe oranı KKYDP kapsamında acilen yürürlüğe girmeli.
Elektrik altyapısı güçlendirilmeli: Tarımsal bölgelerde trafo kapasiteleri artırılmalı, enerji altyapısı iyileştirilmeli.
Erken uyarı sistemi yaygınlaştırılmalı: Meteorolojik erken uyarı sistemlerinin teknolojik altyapısı geliştirilerek çiftçilere daha hızlı bilgi aktarımı sağlanmalı.
Hibe projelerine süre uzatımı: TKDK ve KKYDP projeleri için sözleşmesi devam eden üreticilere en az 12 ila 24 ay arasında süre uzatımı verilmeli.
AKSARAY’DA BİR TANE MEYVE BULMAK ZORLAŞTI
Don olayından sonra birçok bölgede meyve ağaçları tamamen kururken, üreticiler sezonu neredeyse sıfır gelirle kapatacak. Aksaray Ziraat Odası Başkanı Emin Koçak ve yerel yönetimlerin çabalarıyla zarar gören üreticilerin sesi duyurulmuş oldu.
Komisyon raporunun, önümüzdeki günlerde Tarım ve Orman Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’na sunulması bekleniyor. Aksaraylı çiftçiler ise bir an önce somut adımlar atılmasını talep ediyor.
Aksaray’da Mayıs ayı sonunda da Şehrin bir çok bölgesinde bu defa aşırı yağışlardan dolayı sel ve dolu felaketi yaşandı. Şimdi dolu ve selden etkilenen üreticiler sorunlarına çare arıyorlar.
*Celil ACAR