Nöbetçi Eczaneler
Aksaray ve çevresinde yetişen ve geleneksel tıpta kullanılan bitki türlerinin tabii değerinin belirlenmesine yönelik araştırma Aksaray Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Aynur Demir ve öğrencisi Selçuk Polatman tarafından gerçekleştirildi.
Prof Dr. Aynur Demir tarafında yapılan açıklamada, Tuz Gölü havzasında yer alan ve Anadolu’nun kalbi olarak bilinen Aksaray ve çevresinin bitki çeşitliliği açısından önemli bir kültürel mirasa sahip olduğunu belirtilerek, Aksaray florasında yer alan bitkilerin geleneksel tıpta kullanımına ilişkin bu güne kadar detaylı bir araştırma bulunmadığına dikkat çekildi. Bu noktadan hareketle yapmış oldukları bu kapsamlı araştırmada Aksaray ve çevresinde yetişen bitki türlerinden hangilerinin yerel halk tarafından geleneksel tıpta kullanıldığı, hangi bitkilerin ne tür hastalıkların tedavisinde ne şekilde ve hangi kısımlarının kullanıldığı tespit edilmiş ve yaklaşık 16 köyden 600 kişinin katılımıyla gerçekleştirilen çalışmadan elde edilen veriler kayıt altına alındı.
Profesör Demir’in açıklamasına göre; bölgede 70 bitki türünün yaygın olarak yetiştiği ve kullanıldığı, bu bitki türlerinin özellikle Hasan Dağı ve çevresi, Mamasın Barajı ve çevresi, Güzelyurt ilçe merkezi ve köyleri ile Gülağaç ilçesine bağlı bazı köylerde tabii amaçlı ve tabii tedaviyi destekleyici olarak kullanımın yaygın olduğu belirlenmiştir. Buna göre soğan, sarımsak, kekik, ıhlamur, nane, ekşi ot, papatya, çörek otu, mısır püskülü, ceviz, ayva yaprağı, kuru üzüm ve kuşburnu gibi türlerin hem gıda hem de tedavi amaçlı yoğun olarak kullanıldığı, bu bitkilerden soğan, sarımsak ve çörek otunun bağışıklık sitemini güçlendirmede; kekik, ıhlamur ve nanenin grip, nezle ve soğuk algınlığı gibi hastalıklarda; papatyanın uyku bozuklukları ve hazımsızlıkta; mısır püskülünün idrar yolu iltihaplarında; cevizin kuvvet verme ve zihin açmada; ayva yaprağının öksürük ve balgam söktürmede; kuru üzümün kansızlık tedavisinde; kuşburnunun ise daha çok şeker hastalıklarında kullanıldığı saptanmıştır. Bunun yanında yılan yoncası, reşatın otu, yakı otu başta olmak üzere yabani havuç, sığırdili, hava civa, demir delen, acı yavşan, Fatma ana otu ve bodur mahmut gibi türlerin bu bölgede yaygın olarak yetişmesine rağmen kullanım değerinin yerel olarak farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Tıbbi tedaviyi destekleyici olarak kullanılan bu bitki türleri genelde çay olarak tüketilirken, bir kısmının çiğ, bir kısmının lapa, bir kısmının da yağ olarak tüketildiği de gözlenmiştir. Bölgede doğal olarak yetişen bu bitki türlerine ilginin artmasında ve bu bilgi aktarımının sürdürülebilirliğinde sosyal medyanın oldukça etkili olduğu dikkat çekicidir.
Profesör Demir’in açıklamasına göre bu araştırma Aksaray’da geleneksel bilginin kayıt altına alınması, bu alanda yapılacak yeni bilimsel araştırmalara ışık tutması ve gelecekte bu alana yönelik bir veri tabanının oluşturulmasında önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır. Aynı zamanda Tarım İl Müdürlüğü, Çevre İl Müdürlüğünün ve Aksaray Belediyesi tarafından bölge halkı için yapılacak teşviklerde veya düzenlemelerde önemli bir yol haritası niteliğinde olduğu da açıklandı. Bu açıdan değerlendirildiğinde araştırmanın Aksaray için oldukça önem taşıması dikkat çekti.
Haber Avni Kuru