Sanayisiyle öne çıkan Aksaray’ın, Türkiye’nin en yoksul şehirleri arasında yer alması şaşkınlık yarattı. TÜİK’in raporu hangi kriterlere dayanıyor? TR71 bölgesinde gelir eşitsizliği mi etkili?
TÜİK Raporunda Dikkat Çeken Ayrıntılar
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ait gelire dayalı göreli yoksulluk oranlarını paylaştığı raporunda, TR71 bölgesinde yer alan Aksaray, Kırıkkale, Niğde, Nevşehir ve Kırşehir illerini “en yoksul şehirler” arasında sıraladı. Bölgenin yoksulluk oranı, ülke geneline göre %14,6 ile en yüksek oranlardan biri olarak belirlendi. Bu sonuç, özellikle sanayisi ve tarımsal üretimiyle bilinen Aksaray’ın neden listede yer aldığı sorularını gündeme getirdi.
TR71 Bölgesi Neden Yoksul Görünüyor?
1. Gelire Dayalı Göreli Yoksulluk Oranı Nedir?
TÜİK raporlarına göre, bireylerin gelir düzeyi ülke genelindeki medyan gelirin %60’ından az ise “göreli yoksulluk” içinde kabul ediliyor. TR71 bölgesinde bu oran %14,6 ile dikkat çekerken, bu durum, gelir dağılımındaki eşitsizlikleri işaret ediyor olabilir.
2. Ekonomik Faaliyetler ve Gelir Dağılımı
Aksaray gibi sanayisi gelişmiş şehirlerde, ekonominin genel büyüklüğü ile bireylerin gelir düzeyi her zaman paralel olmayabiliyor. Bölgede, sanayi sektöründen elde edilen gelirlerin eşit dağılmaması, kırsal kesimdeki tarım ve hayvancılık gelirlerinin düşük olması gibi faktörler etkili olabilir. Bu durum, gelir uçurumuna ve yoksulluk oranlarının yükselmesine yol açıyor.
TÜİK’in Raporu Hangi Kriterlere Dayanıyor?
TÜİK’in raporunda kullanılan başlıca ölçütler şunlardır:
• Göreli Yoksulluk: Kişi başına düşen gelirin medyan gelirin %60’ından az olması.
• Sürekli Yoksulluk Oranı: Kişinin dört yıl üst üste gelir düzeyinin yoksulluk sınırının altında olması.
• Bölgesel Veriler: Şehirlerdeki toplam gelir seviyelerinin kıyaslanması.
2024 raporuna göre, sürekli yoksulluk oranı Türkiye genelinde %13,7’ye yükseldi. Bu oran, geçen yıla kıyasla 0,7 puan artış gösterdi.
TR71 ve TR82 Bölgesi Karşılaştırması
Geçtiğimiz yıl yayınlanan TÜİK raporunda, Kastamonu, Çankırı ve Sinop illerinden oluşan TR82 bölgesi “en yoksul şehirler” arasında yer almıştı. Bu yıl ise TR71 bölgesinin öne çıkması, farklı bölgeler arasında yoksulluk oranlarının nasıl değiştiğini gözler önüne serdi.
Vatandaşların Tepkisi ve Merak Ettikleri
Aksaraylılar, kentin ekonomik gelişmişliğine rağmen bu listenin başında yer almasını eleştiriyor. “Sanayisiyle büyüyen bir şehir nasıl yoksul olur?” sorusu gündemde. Gelir eşitsizliği, kırsal kesimde düşük gelir düzeyi ve nüfusun ekonomik faaliyetlerdeki katılım oranı gibi faktörlerin bu sonuçları etkileyip etkilemediği merak ediliyor.
Uzman Görüşleri
Uzmanlara göre, bölgesel yoksulluk oranlarının yüksek çıkması, şu nedenlere bağlı olabilir:
• Enflasyon ve Geçim Sıkıntısı: Türkiye genelinde artan fiyatlar, bölgelerdeki reel gelirleri daha çok etkiliyor.
• Kırsal Kesimlerin Durumu: TR71 bölgesi, büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa dayalı ekonomisiyle biliniyor. Bu sektörlerden elde edilen gelir, genelde sanayiye kıyasla daha düşük.
• Bölgesel Kalkınma Farklılıkları: Sanayi yatırımları olsa da, bu yatırımların toplumun geneline etkisi sınırlı kalabilir.
Sonuç: Yoksulluk Mu, Gelir Dağılımı Sorunu Mu?
TR71 bölgesindeki illerin TÜİK raporlarında “en yoksul” olarak gösterilmesi, gelir eşitsizliği ve ekonomik politikaların etkisi üzerine tartışmaları yeniden alevlendirdi. TÜİK’in kriterleriyle ilgili şeffaf bir açıklama yapılması, bölgedeki yoksulluk algısının daha net anlaşılmasını sağlayabilir. Haber Merkezi