Aksaray’ın kültür mirası; Kırkdamaltı kilisesi tarihi yansıtıyor

Aksaray Güzelyurt içesine bağlı Belisırma köyü sınırlarında bulunan Kırkdamaltı kilisesi Aksaray’ın saklı mirasları arasında yer alıyor.  Tarihe ışık tutan kilisenin 1283- 1295 yılları arasında inşa edildiği biliniyor.

Kilise içerisinde yer alan kitabeye göre Tamara isimli Gürcü bir prenses tarafından yaptırılmış. Altıgen mimarisine sahip olan bu kilise iç mekânında fresklerle kaplanarak ziyaretçilerini etkiliyor.

Kırkdamaltı kilisesinin yapımı ve görünümü

Düzensiz altıgen planlı kilise düz tavanlıdır; tavan doğuda apsis önünde iç bükey oyulmuştur. Yıkılan apsis, giriş şeklinde kullanılmaktadır ve orijinal kapı kuzey duvardadır. Duvarlarda yer alan nişlerin çoğunlukla sonradan yapıldığı, freskoları tahrip etmelerinden anlaşılmaktadır. Kilisenin zemininde ve nişlerinde mezarlar görülür.  Kuzeybatıdaki niş üzerinde yer alan ve Martir Georgios ile birlikte tasvir edilmiş banileri gösteren freskonun kitabesine göre kilise, “Amirarzes” (özel askeri kuvvetlerini yetiştirmesi için kendisine tımar arazisi verilmiş komutan) Basileios’un eşi Tamara tarafından II. Sultan Mesud ve İmparator II. Andronikos’un hüküm sürdükleri dönemde -1283 ile 1295 yılları arasında- dekore edilmiştir.

Kilisenin içerisinde yer alan kitabenin metin şu şekilde; “Şerefli Büyük Martir Aziz Georgios adına kurulan bu tapınak Amirarzes Basileios Giag(oupes)’in eşi ve karşıda resmedilmiş olan Tamara’nın yardımlarıyla büyük istek ve güçlüklerle muhteşem bir şekilde dekore edilmiştir. Ey çilekeş Kapadokyalı Martir Georgios. Yüceler yücesi, soylular soylusu Büyük Sultan Mesud’un hükmü altında, Andronikos Efendimiz Romalılar üzerinde hüküm sürerken…” çevrilmiştir.

Kilisenin tavında yer alan kitabede ise arazinin yapına başlandığından bahsedilerek; “Ben naçiz Tamara, yaptırdığım bu tapınak için yamaç üzerindeki bir üzüm bağının arazisini, Şiara Phatenes’ten satın almış olduğum bağı bağışlıyorum.” ifadesi yer alırken üçüncü kitabede ise; “Ruhumu günahlardan arındır, öyle ki, bir din adamının ruhu kadar arındır. … senin hizmetkârın…” ifadesi bulunuyor

İsa’nın yükselişi, İsa’nın çarmıha gerilişi, Meryem’in ölümü duvarlara tasvir edilmiş bir halde ziyaretçilerin karşına çıkıyor. Ihlara vadisinin ortasına yer alan Belisırma köyü Kırkdamaltı kilisesi birçok tarih eser kalıntılarıyla ziyaretçilerine ışık tutuyor.

Haber: Fatma Altınok